Jak stosować leki wziewne?

   Leki wziewne są popularną postacią leku. Czy to w formie aerozolu czy w postaci kapsułki, którą najpierw musimy przekłuć i następnie podczas głębokiego wdechu pobrać. Zalecane są w chorobach przewlekłych typu astma lub POChP = przewlekła obturacyjna choroba płuc, a niekiedy wspomagająco w postaci nebulizacji, szczególnie u dzieci, przy stanach zapalnych dróg oddechowych.
Z jednej strony jest to wygodna postać leku, bo substancja lecznicza dociera bezpośrednio do płuc,a o to właśnie chodzi, z drugiej zaś bywa kłopotliwa dla Pacjentów.
Jaka trudność wiąże się ze stosowaniem leków wziewnych?
Przede wszystkim Pacjent musi umieć poprawnie korzystać z inhalatora: ciśnieniowego lub proszkowego.
W przypadku większości leków tego typu Pacjent w ulotce ma krok po kroku wyjaśnione jak używać inhalatora. I tak np.:
1. przed pierwszym użyciem należy wstrząsnąć inhalatorem i uwolnić w powietrze 1 dawkę leku
2. kiedy inhalator nie jest użytkowany kilka dni, należy wstrząsnąć inhalatorem i uwolnić 2 dozy w powietrze
3. zawsze przed pobraniem leku wykonać głęboki wydech, potem na głębokim wdechu przyjąć lek, kilka sekund przytrzymać usta zamknięte na ustniku,by mieć pewność, że lek został w całości pobrany
4. wykonać wydech, lecz nie do inhalatora (inhalator odsunąć od twarzy,bo nie jest już potrzebny :) )

Rodzaje inhalatorów
Pacjenci mają do dyspozycji dwa rodzaje inhalatorów: ciśnieniowe i proszkowe.
A Korzystanie z inhalatorów ciśnieniowych polega w skrócie na pobraniu leku wraz z wdechem, czyli wdech + jednoczesne naciśnięcie inhalatora i lek jest przyjęty. Czasami Pacjenci mają problem by te dwie czynności skoordynować w czasie,ale to jest raczej kwestia wyćwiczenia.Jeśli Pacjent nie radzi sobie z obsługą inhalatora ciśnieniowego, lekarz zaleci z pewnością inhalator proszkowy.
B Inhalatory proszkowe są o tyle łatwiejsze w obsłudze, że w większości przypadków Pacjent wie,że lek połknął. Wyróżniamy kilka typów inhalatorów proszkowych:
- Aerolizer
Do inhalatora Pacjent wkłada kapsułkę leku, naciska odpowiedni przycisk, którym ją przekłuwa i potem na wdechu zasysa lek. Proszek z lekiem z reguły ma słodkawy smak (poprzez obecność laktozy) i w czasie wdechu słychać wirowanie kapsułki, a na koniec można otworzyć inhalator i sprawdzić czy kapsułka jest pusta. Przykład leku: Miflonide, Oxodil PPH, Pulmoterol.
- Turbuhaler
Jego obsługa jest o tyle trudniejsza, że nie mamy do dyspozycji kapsułki, którą samodzielnie umieszczamy w urządzeniu,ale cały lek jest w opakowaniu, w środku. Ważne by podczas ładowania dawki (czyli przekręcanie czerwonym pokrętłem) trzymać inhalator w pozycji pionowej (nie pod kątem, nie krzywo).
Leki: Symbicort, Pulmicort.
- Dysk
Ten inhalator zawiera kapsułki z lekiem "schowane" w środku opakowania. Żeby kolejna kapsułka z lekiem była gotowa do użycia trzeba przesunąć dźwignię w kierunku od siebie, aby ją "załadować".
Leki: Serevent, Flixotide, Ventolin.

Jak obsługiwać i jak dbać o inhalator ciśnieniowy możecie prześledzić na podstawie ulotki produktu Ventolin
Obsługę inhalatora proszkowego typu Aerolizer możecie prześledzić w ulotce Oxodil
Obsługa inhalatora typu Turbuhaler Symbicort

Obsługa inhalatora typu Dysk Flixotide

Istnieją jeszcze inhalatory typu Handihaler, Easyhaler i Novolizer, ale obsługa jest analogiczna.

Rodzaje leków podawanych wziewnie
Ogólnie rzecz ujmując mamy leki, które stosuje się w sytuacjach nagłych, które rozszerzą oskrzela tzw. beta2mimetyki krótko działające (Berotec N, Ventolin) oraz przewlekle, które mają za zadanie rozszerzać oskrzela - beta2mimetyki długo działające (Serevent, Zafiron) oraz ograniczać stan zapalny (Cortare, Alvesco, Miflonide, Flixotide). Trzecią grupą są leki tzw. cholinolityki, które również rozszerzają oskrzela (Atroven N, Spiriva).
Jeśli Pacjent ma zapisane leki z obu grup (tzn. rozszerzający oskrzela i przeciwzaplany), to najpierw należy stosować lek, który rozkurczy mięśnie gładkie oskrzeli,a potem glikokortykosteroidy. Ułatwi to głębsze dotarcie i lepszą skuteczność leku działającego przeciwzapalnie. Na potwierdzenie takiego zalecenia możecie zajrzeć tutaj

Działania niepożądane leków wziewnych !!!
Leki stosowane w astmie i POChP jak każde inne mają swoje "za uszami".

Przyjmowanie steroidów wziewnie (m.in. Miflonide, Pulmicort, Cortare) może powodować zakażenie grzybicze =kandydozę (pleśniawki), chrypkę czy kaszel. W celu zmniejszenia ryzyka zakażenia grzybiczego zaleca się dokładne płukanie wodą jamy ustnej i gardła po każdej inhalacji lekiem. Płukanie jamy ustnej może też pomóc zapobiec podrażnieniu gardła oraz zmniejszyć ryzyko wystąpienia działań ogólnoustrojowych.
Wyjątkiem jest tutaj lek Alvesco. Mimo, iż jest glikokortykosteroidem nie wywołuje tego problemu, bo jako prolek przekształca się do czynnej postaci (czyli chemicznie tej cząstki, która wykazuje działanie lecznicze) dopiero po zażyciu.

Z kolei stosowanie leków o działaniu przeciwcholinergicznym (cholinolityki) może wiązać się z suchością błony śluzowej jamy ustnej. W związku z tym po dłuższym czasie mogą przyczyniać się do próchnicy zębów. To są najbardziej charakterystyczne skutki uboczne, najczęściej zgłaszane przez Pacjentów, co nie oznacza, że jedyne. Szczegóły w ulotkach lub w kartach charakterystyki leków.

Pacjencie przed zastosowaniem każdego leku przeczytaj wnikliwie ulotkę!

Dobrej nocy...

P.S. Jeśli masz problem z obsługą inhalatora poproś o pomoc. Zdarza się,że nie zawsze farmaceuta umie poinstruować Pacjenta. Część z nas,szczególnie ta młodsza wiekiem miała na studiach instruktarz z ich obsługi, inni nie. Ja też na początku pracy w aptece nie potrafiłam dokładnie wytłumaczyć. W imieniu kolegów i koleżanek proszę o cierpliwość :)

Źródła:
http://www.aptekarzpolski.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=1326&Itemid=108
http://www.urpl.gov.pl/drugs