Leki biologiczne - krótkie zestawienie

Witajcie,

    Dzisiaj chciałam przedstawić nową grupę leków. Informacje raczej przydadzą się osobom związanym z zawodem niż przeciętnemu Pacjentowi, ale zapraszam wszystkich do czytania. Przygotowując się do egzaminu specjalizacyjnego brakowało mi tego typu zestawienia, mam nadzieję, ze komuś ułatwię pracę/naukę poniższymi informacjami.
Dość nową i dynamicznie rozwijającą się grupą leków są tzw. leki biologiczne. Do grupy tej należą:

* rekombinowane ludzkie cytokiny (np. interferony, czynnik stymulujący kolonie granulocytarne)
* przeciwciała monoklonalne
* białka fuzyjne (np. etanercept, abatacept)

Ujmując dość ogólnie leki z tej grupy wiążą się w organizmie z odpowiednimi miejscami: enzymem przeprowadzającym odpowiednią reakcje - np. kinaza tyrozynowa receptora typu I dla ludzkiego naskórkowego czynnika wzrostu (EGFR lub HER1); enzymem - kinazą proteinową; czynnikiem wzrostu śródbłonka naczyniowego VEGF. Blokowanie wybranych receptorów na powierzchni komórek guza, utrudnia rozprzestrzenianie się komórek nowotworowych. Przeciwciała zależnie odbudowy otrzymują odpowiednie nazwy i tak: mysie z końcówką -omab, chimeryczne -ximab, humanizowane -zumab, całkowicie ludzkie -umab. W związku z tym, że temat nie należy do najprostszych, bo wymaga sporej wiedzy z zakresu fizjologii, farmakologii itp. podam ciekawe moim zdaniem artykuły dla tych osób, które chciałyby poszerzyć informacje.

Leki te mogą o zawrót głowy przyprawić farmaceutów z dwóch powodów. Pierwszy, pewnie banalny - nazwy - niebywale trudne do zapamiętania, a drugi to ich koszt. Ceny leków należących do grupy leków biologicznych wahają się od kilkuset do kilku tysięcy złotych za opakowanie. Odpłatność dla Pacjenta to zazwyczaj kilka, kilkadziesiąt, a czasem kilkaset złotych.

Osteoporoza
Denosumab

Astma oskrzelowa
Omalizumab

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS)*
Infliximab
Etanercept
Adalimumab
Golimumab
Certolizumab
Anakinra
Abatacept
Rituximab
Tocilizumab
Mavrililumab

Łuszczyca
Infliximab
Etanercept
Adalimumab
Alefacept
Efalizumab
Ustekinumab
Golimumab

Czerniak
Wemurafenib
Ipilimumab
Dabrafenib
Trametynib

AMD (zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem)
Pegaptanib
Ranibizumab

Bewacyzumab - stosowany w leczeniu chorych na: raka okrężnicy, odbytnicy, jajnika, jajowodu, otrzewnej, piersi, szyjki macicy, nerki
Cetuksymab - rak jelita grubego, rak płaskonabłonkowy w obrębie głowy i szyi
Aflibercept - rak jelita grubego, rak okrężnicy
Lapatinib - rak piersi
Erlotynib - niedrobnokomórkowy rak płuca, rak trzustki
Dasatinib - przewlekła białaczka szpikowa, ostra białaczka limfoblastyczna
Gefitynib - niedrobnokomórkowy rak płuca

W minionym roku 2015 zarejestrowano kolejne leki:
olaparib - leczenie podtrzymujące pacjentek z rakiem jajnika, jajowodu lub otrzewnej
nintedanib - idiopatyczne włóknienie płuc (IPF)
secukinumab - łuszczyca plackowata
dabrafenib - czerniak
alirocumab - lek obniżający wysoki poziom cholesterolu
dinutuximab - neuroblastoma
evolocumab - lek obniżający wysoki poziom cholesterolu
nivolumab - płaskonabłonkowy niedrobnokomórkowy rak płuc
pembrolizumab - czerniak

Sporo z ww. leków stosowanych jest w lecznictwie zamkniętym, czyli klinikach/szpitalach, stąd przeciętny farmaceuta z apteki ogólnodostępnej niekoniecznie może być wśród nich zorientowany. Apteki zlokalizowane w szpitalach lub w pobliżu szpitali będą w takie leki zaopatrzone, a pracujący w nich farmaceuci powinni posiadać wiedzę na ich temat.

Pozdrawiam, Ania

 * lek jest stosowany w więcej niż jednej jednostce chorobowej

Źródło:
http://drwidget.pl/
http://czasopisma.viamedica.pl/owpk/article/viewFile/9342/7959
http://www.termedia.pl/f/f/fa6ff89d3f008a9de3303cc55947f2ce.pdf
http://www.alergologia.org/spis-publikacji/123-11-Akademia-Dermatologii-i-Alergologii/1442-Przegld-lekow-biologicznych-i-ich-zastosowanie
http://www.ump.edu.pl/files/68_1841_inhibitory_kinaz_tyrozynowych_w_terapii_przeciwnowotworowej.pdf
Przeciwciała monoklonalne w terapii celowanej - B.Powroźnik, P.Kubowicz, E.Pękala
Przeciwciała monoklonalne w leczeniu nowotworów litych - K.Sosińska-Mielcarek, J.Jassem
http://www.aptekarzpolski.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=1268&Itemid=108
http://www.farmalodz.pl/materialy/terapia%20biologiczna.pdf