czwartek, 7 kwietnia 2016

Wpływ leków na stan włosów

W jaki sposób przyjmowane przez Pacjentów leki mogą wpływać na kondycję włosów? Każdy z pewnością odparłby, że włosy mogą wypadać, a takie działanie kojarzy się przede wszystkim z lekami przeciwnowotworowymi stosowanymi w chemioterapii. Czy przyszłoby Wam do głowy, że leki mogą powodować zmianę barwy włosów albo sprawić, że włosy wypadają, ale odrastają np. kręcone? Ciekawe prawda? Dla mnie na pewno :)
Pożądanym z kolei działaniem leków na włosy jest oczywiście stymulowanie ich wzrostu.
Najczęstszym działaniem ubocznym leków, które dotyczy włosów jest ich wypadanie. Zazwyczaj ma to miejsce po kilku miesiącach terapii i ma przebieg powiedzmy utajony, tzn. włosy wypadają, ale tłumaczymy to sami sobie różnymi czynnikami. W ten sposób dochodzi do utraty mniej niż 50% włosów i dotyczy głównie owłosionej skóry głowy (bo włosy innych okolic mają krótki cykl włosowy i zanim lek zacznie działać, to w mieszku rozpoczyna się kolejny cykl).
Utrata włosów spowodowana przyjmowaniem działającego w ten sposób środka leczniczego na ogół jest odwracalna. To jak wiele włosów wypada zależy od rodzaju leku, od dawki, bądź osobniczej wrażliwości.

W jaki sposób leki mogą wpływać na włosy?
- zwiększać wypadanie,
- stymulować wzrost,
- wpływać na kształt, barwę.

TYPY ŁYSIENIA
Łysienie telogenowe - pojawia się zwykle w 3 miesiącu od rozpoczęcia leczenia i jest to najczęstszy typ łysienia. Związane jest z:  przedwczesnym zakończeniem fazy wzrostu (anagen) indukowane przez lek,  odstawieniem leku, który wydłużał anagen, skróceniem fazy spoczynku (telogen).

Łysienie anagenowe występuje rzadko, jest zwykle związane z hamowaniem podziałów mitotycznych w mieszku włosowym.

Grupy leków najczęściej wywołujące wypadanie włosów/łysienie (co nie oznacza, że jedyne):
Cytostatyki
Leki przeciwzakrzepowe, antykoagulanty
Retinoidy
Sole złota
Metotreksat
Takrolimus
Sulfasalazyna
Karbamazepina
Leki przeciwgrzybicze azolowe
Leki dopaminergiczne (bromokryptyna)
Środki antykoncepcyjne
Beta-blokery (metoprolol, propranolol)
Leki hipolipemiczne (atorwastatyna, simwastatyna, fenofibrat)
Leki przeciwnowotworowe: antysetrogeny, agonista gonadoliberyny, inhibitory aromatazy*
Androgeny*
Steroidy anaboliczne*
nadmiar witaminy A

*leki wpływające na gospodarkę hormonalną wywołują łysienie androgenowe

Przedstawię krótkie informacje o ważniejszych moim zdaniem ww. grupach leków.
Leki stosowane w chemioterapii to najczęstsi sprawcy tego problemu. Cytostatyki, po których w dużym stopniu dochodzi do utraty włosów to: taksoidy, antracykliny I generacji (np. doksorubicyna), leki alkilujące (np. cyklofosfamid) oraz antagoniści pirymidyn (5-fluorouracyl).
Po cytostatykach może dochodzić albo do całkowitego wyłysienia, albo do znacznego przerzedzenia. Włosy wypadają na ogół na czubku (centralna część głowy), bo tu zlokalizowane, są najbardziej wrażliwe na czynniki toksyczne.
Po chemioterapii mogą u Pacjentów odrastać włosy innego koloru (objaw flagi) lub innego kształtu (włosy szopa). Jak dotąd nie zaobserwowano korelacji między utratą włosów po przyjmowanym leku a wiekiem czy płcią. Zapobiegać wypadaniu włosów po chemioterapii można poprzez stosowanie: roztworów cyklosporyny A, kalcypotriolu oraz minoksydylu.

Leki przeciwzakrzepowe
Łysienie pojawia się u połowy stosujących je Pacjentów, zwykle w ciągu 1-12 tygodni od ostatniej dawki. Zatem jest to typ łysienia telogenowego. Zjawisko to obserwuje się po heparynach drobnocząsteczkowych.  

Antykoagulanty
W przypadku tej grupy leków zwiększone wypadanie jest obserwowane, gdy mija 3-20 tydzień leczenia i jest to forma łagodna. Zjawisko to obserwuje się po warfarynie. Choć w karcie charakterystyki leku producent podaje informacje jakoby takie działanie niepożądane pojawiało się rzadko.

Retinoidy
Leki stosowane w leczeniu trądziku lub łuszczycy mogą u 20-30% Pacjentów zwiększać wypadanie włosów, ale w ciągu 2-3 miesięcy po zakończeniu leczenia wszystko wraca do normy.

Leki przeciwgrzybicze
Wypadanie włosów obserwuje się w 3 miesiącu leczenia, natomiast problem ustaje w 6 miesiącu leczenia, bądź po jego zakończeniu.

Antykoncepcja
A problem pojawia się ok 3 mca po odstawieniu leku i przypomina łysienie poporodowe, bo w ciąży włosy dłużej pozostają na etapie anagenu, a następnie po porodzie włosy nagle wchodzą w stan telogenu
B progestageny, składowe pigułek, wykazują działanie androgenowe i odpowiadają za łysienie.

W ulotkach ww. leków spotkacie informacje, że działania uboczne w postaci wypadania włosów albo łysienia są sklasyfikowane jako występujące niezbyt często, rzadko, a nawet bardzo rzadko. Nie zmienia to jednak faktu, że jest to możliwe, a dopiero po zastosowaniu konkretnego leku jesteśmy w stanie ocenić czy dany środek leczniczy działa na nasz organizm w taki właśnie sposób.

Interesujące są zmiany w kształcie, strukturze włosów po stosowaniu niektórych leków. I tak wyprostowane włosy obserwuje się po stosowaniu litu czy interferonu, natomiast kręcone włosy odrastają po przyjmowaniu  kwasu walproinowego, retinoidów czy chemioterapeutyków.

Zmiana barwy włosów skroni i brwi u osób jasnowłosych lub rudych ma miejsce w 3-4 miesiącu leczenia chlorochiną. Odbarwienie włosów powoduje allopurynol.

W celu stymulowania wzrostu włosów stosowane są: minoksidyl (np. Loxon) - 2% stężenie dostępne bez recepty, 5% na Rp, finasteryd (Propecia) - Rp, prednizolon (Alpicort) - Rp, prednizolon + estradiol (Alpicort E) - Rp.

Dobranoc, Ania

Źródło:
Łysienie polekowe - L.Brzezińska-Wcisło

5 komentarzy:

  1. Od kilku miesięcy zażywam lek przeciwnadciśnieniowy: Karbis. Czy możliwe jest, że to po nim wypadają mi włosy?

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Witam, nie znam takich doniesień ze źródeł farmaceutycznych, ani od Pacjentów na temat grupy leków zwanej sartanami, bo do niej należy ww. lek. Czy przyjmowane są równocześnie inne leki? Czy badany był stan hormonów tarczycy, poziom żelaza? Pozdrawiam, Ania

      Usuń
    2. Na nadciśnienie przyjmuję tylko Karbis. A w 16-26 dniu cyklu Orgametril (mam niski poziom progesteronu, w związku z tym b. krótkie cykle, a Orgametril mi je wydłuża). TSH w normie (nigdy nie chorowałam na tarczycę), pozostałe badania również w normie. Moje wypadanie nie jest jakieś spektakularne, ale w dniu, w którym myję włosy, wypada ich ok.120, może 130. W dniu bez mycia mniej niż 100. Mam 46 lat, więc może to te wahania hormonów?

      Usuń
    3. Może i tak. Nie wiem czy chadza Pai do endokrynologa, bo może warto zrobić USG tarczycy i zbadać poziom przeciwciał anty-TPO i anty-Tg. Nie zawsze podstawowe badania wskazują, że ma się problem. Dobrej noocy

      Usuń
    4. Tak zrobię :) Dziękuję za pomoc!

      Usuń