niedziela, 19 marca 2017

Antybiotyki, bakterie i los naszych jelit

O tym, że antybiotyki nie służą naszym jelitom na pewno słyszeliście. O tym, że jelita odgrywają ważną rolę w utrzymaniu zdrowego organizmu może i też słyszeliście. Oto nasze spojrzenie na ten problem.
Wpływ antybiotyków na mikroflorę jelit zależy od: spektrum działania (od tego w stosunku do jak wielu gatunków bakterii jest skuteczny), od dawkowania i czasu trwania leczenia, od drogi podania, a także od farmakokinetyki i farmakodynamiki danego antybiotyku. Zatem nie każdy antybiotyk w jednakowym stopniu będzie "krzywdził" nasze dobre bakterie. Sprawa jest o tyle indywidualna, że każdy z nas ma inną florę jelitową, która zależy od środowiska w jakim żyjemy, od tego jak się odżywiamy, jaki tryb życia prowadzimy itd. Przeprowadzone badania nad wpływem antybiotyków na florę jelit pokazały, że podanie jednego antybiotyku kilku osobom wpływało w znacząco różnym stopniu na skład ich flory bakteryjnej. Spora grupa antybiotyków jest szczególnie aktywna wobec bakterii beztlenowych, które dominują we florze jelitowej, a które odpowiadają za zdrowie jelit. Pierwszym z brzegu przykładem takiego leku jest klindamycyna, znana Pacjentom z preparatów Dalacin C czy Clindamycin-MIP. Ma szerokie spektrum przeciwbakteryjne, w tym na bakterie beztlenowe, stąd tak często zalecana przez stomatologów. Klindamycyna sprawia, że jelita stają się mniej odporne na kolonizację ich przez patogeny, dochodzi do nadmiernego rozrostu w tym przypadku bakterii Clostridium difficile i pojawia się tzw. rzekomobłoniaste zapalenie jelit, manifestujące się ostrą biegunką poantybiotykową, której towarzyszy gorączka. Nadal zbyt często bagatelizowane przez Pacjentów. Biegunka świadcząca o zaburzonej prawidłowej pracy jelit może dalej prowadzić do wzdęć i bólów brzucha. Podobnie niekorzystny wpływ na jelita mają i inne antybiotyki skuteczne w stosunku do licznych grup bakterii, m.in. amoksycyklina (Amotkas, Duomox), amoksycyklina z kwasem klawulanowym (Augmentin, Amoksiklav), cefuroksym (Bioracef, Xorimax, Zinnat).
Schemat eradykacji bakterii Helicobacter pylori przy użyciu klarytromycyny, metronidazolu i omeprazolu w znaczący sposób niszczy zdrową florę bakteryjną jelit. W tym wypadku lepsza okazuje się być amoksycyklina, której stosowanie wiąże się z mniejszą ilością opornych bakterii po terapii. O tym też nie mówi się, rzadko kiedy można spotkać się z zaleceniem probiotyków w zwalczaniu H. Pylori lub leczenia wrzodów, a my farmaceuci sami z siebie chyba też jeszcze niezbyt często zwracamy tej grupie Pacjentów uwagę na konieczność probiotykoterapii.
Okazuje się, że flora jelit może się zregenerować nawet w trzy miesiące u jednych osób, ale może i nie powrócić do stanu sprzed antybiotykoterapii przez kilkanaście miesięcy, a nawet przez dwa lata! Jest to sprawa indywidualna i trudno jest przewidzieć po jakim czasie nasze jelita wrócą do normy i czy w ogóle są w stanie całkowicie odnowić florę bakteryjną. Dlatego obecnie kładzie się nacisk na przyjmowanie probiotyków. Jak wyczytałam dobry efekt daje przyjmowanie probiotyków zawierających kilka szczepów bakterii, ponieważ wzajemnie się wspierają i lepiej rozwijają. Dobrze jest wspomagać też zwiększenie liczebności bakterii czy to przez zakup probiotyku z pożywką tzw. prebiotykiem, czy poprzez odpowiednią dietę (mam tu na myśli odpowiednie warzywa, we właściwy sposób przyrządzane).

Dobrze wiemy, że ważne jest, aby mieć "zdrową, fizjologiczną" florę w jelitach, tylko ktoś może zadać pytanie, a właściwie po co? Co takiego "robi" dla nas rzesza bakterii bytująca w jelitach każdego z nas? Bakterie jelitowe spełniają szereg istotnych funkcji, od produkcji witamin H i K; poprzez wspomaganie układu odpornościowego; wytwarzanie krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych, jak kwas masłowy, które utrzymują kosmki jelitowe w dobrej kondycji; po wpływ na nasze zdrowie psychiczne, na nastrój.
Jelita są wręcz fenomenalnie unerwione. Elementy tego unerwienia funkcjonują niezależnie od Ośrodkowego Układu Nerwowego (komórki śródmiąższowe Cajala, splot Auerbacha i splot Meissnera), dlatego nie bez przyczyny mówi się o jelitach "drugi mózg". Na dodatek przewód pokarmowy stanowi magazyn ok 95% hormonu serotoniny, która reguluje m.in. sen, apetyt, odczuwanie bólu oraz nastrój. Jak widać bakterie wpływają też na wytwarzanie serotoniny.
Nie są to nowe informacje, artykuły na ten temat można od kilku lat znaleźć w internecie, lecz nadal za mało wagi przykłada się do tego problemu i edukacja jest jeszcze marna w tym zakresie. Dowiedziono, że depresja może być związana z przebytą infekcją przewodu pokarmowego albo może być związana z nieszczelnością jelit (zwiększoną ich przepuszczalnością). I odwrotnie. Depresja może przełożyć się z kolei na dysfunkcje jelit. Stąd w terapii zespołu jelita drażliwego stosuje się leki antydepresyjne.

Obecnie proponuje się, aby zamiast określenia flora jelitowa posługiwać się terminem mikrobiota, bowiem wiadome już jest, że jelita zamieszkują nie tylko bakterie, ale grzyby i wirusy też. Jak widzicie dysbioza mikrobioty nie służy naszemu organizmowi i przekłada się na gorsze funkcjonowanie układu odpornościowego, na mniej efektywne przemiany metaboliczne, na gorszą kondycję psycho-fizyczną. A długotrwająca biegunka z towarzyszącymi wzdęciami nie musi sugerować od razu IBS, ale może być efektem przebytej antybiotykoterapii.

Dobrej nocy, Ania i Tomek

P.S. Wszystkim Czytelnikom borykającym się z przewlekłymi dolegliwościami jelitowymi polecam przeczytać książkę "Historia wewnętrzna", w której prostym, zabawnym językiem autorka podpowiada jak dbać o jelita i dlaczego to takie ważne.

Źródła:
http://www.microbiologyresearch.org/docserver/fulltext/micro/156/11/3216.pdf?expires=1489920515&id=id&accname=guest&checksum=C6EA181B248F59264487A01CBBE6B144
The effects of antibiotics on the microbiome throughout development and alternative approaches for therapeutic modulation A.Langdon, N.Crook and G.Dantas
G.Enders Historia wewnętrzna
http://www.farmacja.umed.wroc.pl/sites/default/files/struktura/farmacja/farmakologia/Antybiotyki.PDF
Szkolenie Aboca - Postępy w farmakoterapii chorób przewodu pokarmowego lek. S.P.Krzemiński

8 komentarzy:

  1. Dzięki , czekałam na ten artykuł, jeszcze pomocna byłaby wskazówka jaki właściwy probiotyk zakupić, chodzi mi o konkretną nazwę i aby nie zrujnował portfela.Jeszcze interesował by mnie artykuł o niealkoholowym stłuszczeniu wątroby, jakie leki , dieta.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Cóż trudna sprawa z poleceniem, bo te moim zdaniem lepsze są drogie, nie wierzę w probiotyk za kilka zł. Warto spróbować koncentratu JOY DAY. Butelka 500 ml starcza na długo, a koszt 30-40 zł. Proponuję na początek stosować 2 x dziennie, byle nie na wieczór. Na mnie działa lekko przeczyszczająco wręcz, gdy stosowałam trzecią porcję wieczorem. Pozdrawiam, Ania

      Usuń
  2. Zastanawia mnie czy "Środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego" jest w ten sam sposób przebadany przez odpowiednie instytucje co "Produkt leczniczy", czy może wymagania co do tej kategorii są podobne jak w suplementach, czyli prawie żadne?

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Witam, ww. środek w prawie polskim i unijnym podlega takim przepisom jak żywność. Nie spotkałam się z informacjami dotyczącymi specjalnych badań. Najświeższe regulacje prawne są dostępne tutaj

      http://gis.gov.pl/zywnosc/suplementy-diety-zywnosc-wzbogacana-i-specjalnego-przeznaczenia/wymagania-szczegolowe/72-zywnosci-specjalnego-przeznaczenia

      Pozdrawiam, Ania

      Usuń
    2. Czyli np. gdy jest jakiś preparat w aptece, dajmy na to "Debutir" czy "Enteromax", to musi on mieć w składzie to co jest podane, czy może się okazać tak jak w przypadku niektórych suplementów, że łykamy placebo?

      Usuń
    3. Nawet w przypadku leków zdarzają się nieprawidłowosci. WW. produkty powinny mieć deklarowany skład zgodny ze stanem faktycznym i nie słyszałam, aby w przypadku ŚSSPŻ było inaczej.

      Usuń
  3. Potrzebuje dobry probiotyk do leku unidox moja flora jelit jest ogolnie w beznadziejnym stanie poniszczona licznymi antybiotykami bez probiotykow nawet mam skierowanie do gastroenterologa ale najblizszy termin byl za pol roku a mam yakie problemy z tym ukladem pokarmowym ...

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ojej wydawalo mi się że odpisalam. Polecam Lacidofil lek a z suplementów probiotyki Solgar tyle ze za 60 szt ok 60 zl mozna zaplacic. Dobry plynny probiotyk to JOYDAY ale koszt ok 35 zl. Pozdrawiam Ania

      Usuń