Zespół jelita drażliwego - nieświadomi problemu

Witam!

Dzisiaj napisałam o problemie jaki trapi coraz większą część społeczeństwa. Kilka razy dziennie w pracy pada prośba o sprzedaż preparatu/-ów na zaparcia.
O zaparciach postaram się niedługo napisać w odrębnym poście. Wiem, że o kilku tematach obiecałam pisać i jeszcze tego nie zrobiłam, ale na pewno wszystkie obietnice spełnię :)
Wracając do tematu. Przyczyn zaparć jest wiele, Ja dzisiaj skupiam się tylko i wyłącznie na przyczynie, która leży w chorobie jelita grubego: zespół jelita drażliwego, uchyłkowatość, rak, choroba Leśniewskiego-Crohna, przepuklina czy skręt jelit.
 Celowo podkreśliłam jednostkę chorobową zespół jelita drażliwego (z ang. irritable bowel syndrome, IBS), bo stanowi ona temat niniejszego wpisu. Jest to przewlekła choroba jelita cienkiego i grubego, która objawia się dyskomfortem, bólem brzucha i zaburzeniami rytmu wypróżnień. Pacjenci borykają się z problemem zaparć, biegunek albo z obiema przypadłościami zamiennie. Częściej jednak zgłaszany jest problem zaparć. Objawy IBS występują u 10-20% populacji. Najczęściej problem zaczyna pojawiać się u osób w wieku 30-40 lat i zdecydowanie częściej u kobiet.

Przyczyna tej choroby nie jest nadal znana. Czynniki, które są związane z występowaniem tej przypadłości to: nadwrażliwość trzewna, zaburzenia motoryki (pasażu jelitowego), zakażenia/zapalenia, a nawet czynniki psychologiczne.
Objawy obejmują:
- ból brzucha - stały bądź nawracający, ostry lub kurczowy, głównie w podbrzuszu lub u dołu po lewej stronie,
- biegunka, zaparcie lub na przemian okresy biegunki i zaparcia,
- wzdęcie brzucha,
- śluz w kale (może a nie musi się pojawiać),
- nudności, wymioty, zgaga
- bóle głowy, uczucie zmęczenia.

Jeśli Pacjent długo boryka się z problemem powinien udać się do gastroenterologa. Lekarz na pewno zaleci podstawowe badania diagnostyczne (morfologia krwi, OB, badanie ogólne moczu), badanie kału na obecność pasożytów czy na obecność krwi utajonej. Dodatkowo może zalecić też m.in.: test tolerancji laktozy, kolonoskopię, USG jamy brzusznej czy RTG. Podawanie leków "na ślepo" nie ma sensu. Dlatego polecam od razu do gastroenterologa, a nie do lekarza rodzinnego, bo badania pozwolą wykluczyć inne przyczyny.

Jako, że możliwych czynników patogenetycznych jest kilka, pokaźna grupa leków jest stosowana w leczeniu IBS. Wymieniam jedynie dla orientacji m.in.: klonidyna, somatostatyna, agoniści 5-HT4 (metoklopramid), antagoniści 5-HT3 (np. ondansetron), glikokortykosteroidy, antybiotyki, leki spazmolityczne (m.in.atropina, papaweryna, hioscyna, mebeweryna, drotaweryna), leki przeciwdepresyjne, probiotyki. Leki te dostępne są jedynie z przepisu lekarza, zatem sami Państwo i tak nie nabędziecie ich.

Najczęściej farmaceuci mogą spotkać się z receptami na:
- trimebutynę (Debretin, Debridat, Tribux, Tribux forte),
- mebewerynę (Duspatalin, Duspatalin retard),
- alwerynę (Spasmolina),
- alweryna + simeticon (Meteospasmyl),
- metoclopramid (Metoclopramid)
- itopryd (Zirid),
- butylobromek hioscycny/skopolamina (Scopolan lub w wersji Scopolan compositum).
Przy silnych skurczach Pacjent może otrzymać zlecenie na zastrzyki np. Spasmalgon, Buscolysin, Metoclopramid, Papawerynę czy Atropinę.
Dodatkowo lekarz może zalecić leki, które dostępne są bez recepty:
- simeticon (Espumisan, Ulgix, Gastrosil),
- drotaweryna (No-spa, No-spa max),
- probiotyki (Trilac, Trilac plus, Multilac, LINEX FORTE, Sanprobi IBS).

UWAGA!  No-spa forte jest zarejestrowana jako lek na receptę, ale dostępna jest od pewnego czasu jako lek bez recepty pod nazwą No-spa max. Póki co drotaweryna w dawce 80 mg funkcjonuje na Rp i OTC. Takich "kwiatków" niezrozumiałych jeszcze by się kilka znalazło.

Bardzo ważnym elementem leczenia jest zmiana diety
Jeść często, mniejsze porcje i bez pośpiechu. Posiłki urozmaicone, bogate w błonnik: owoce i warzywa, ciemne pieczywo, kasze, otręby. Można kupić błonnik gotowy, Ja zalecałabym w postaci sypkiej niż w tabletkach (np. Colon C, Normolax, Xenea błonnik, Błonnik Vitalny). Błonnik zażywa się ok 30 min. przed posiłkiem i popija się przynajmniej 1 szklanką wody (woda potrzebna by spęczniał wtedy ładnie będzie stymulował jelito do ruchów robaczkowych). Pamiętajcie: błonnik lubi wodę! 
Firmy Sante czy Kupiec oferują różne wersje błonnika, też z dodatkiem owoców suszonych, który nadaje się do jedzenia z jogurtami (Ja bardzo lubię jeść jogurty naturalne z musli lub płatkami owsianymi - uwaga na musli, bo niektóre zawierają sporo cukru. Dodatkowo od pół roku zajadam się owsianką.). Błonnik można więc kupić równie dobrze  w sklepie spożywczym i w sklepie zielarskim.
Ważne jest aby zachować odstęp ok 2h jeśli Pacjent przyjmuje przewlekle leki, aby nie zaburzyć ich wchłaniania.
Pacjenci z IBS powinni unikać potraw bogatych w węglowodany oraz wzdymających. Powinni unikać dużej ilości kawy, alkoholu i przede wszystkim zwiększyć podaż płynów: najlepiej woda mineralna niegazowana, woda przegotowana, herbatki ziołowe.

Co może podpowiedzieć farmaceuta w aptece?
Temat zaparć nie jest  przyjemny dla Pacjentów, aby podejmować rozmowę, ale staram się zawsze ciągnąć ludzi przysłowiowo za język. Wypytuję o dietę, o ilość wypijanej wody/płynów, o przyjmowane leki.
Ku mojemu przerażeniu największy problem leży w niedostatecznym nawodnieniu organizmu [wyobraźcie sobie jak mogą poprawnie pracować jelita u osoby, która np. wypija tylko 1 szklankę wody dziennie (=1 szklanka płynów  w ogóle na dobę) albo wypija kilka szklanek kawy parzonej i nic więcej].
Zalecam zazwyczaj zacząć od zwiększenia ilości wypijanej wody oraz do wprowadzenia błonnika do diety.
Jeśli Pacjent nie chce/nie lubi błonnika można zalecić laktulozę lub czopki glicerynowe. Ja odradzam wszelkie Alaxy, Radirexy czy inne środki drażniące, z senesem (Xenna) na czele, bowiem nadają się do krótkiego stosowania.

Oczywiście polecam probiotyki, bo świetnie się sprawdzają. O nich pisaliśmy już kilka razy, stąd nie będę się powtarzała, a kilka przykładów produktów dostępnych w aptece podałam powyżej. Dodam tylko, że probiotyki są bezpieczne i można stosować je przez dłuższy czas.

Jak dotąd jedynym w swoim rodzaju jest produkt Debutir. Debutir zawiera maślan sodu, który stanowi źródło energii dla nabłonka jelit i korzystnie wpływa na pracę jelit. Nie będę przepisywać informacji, więc po szczegóły zajrzyjcie tutaj Klik. Jak dla mnie jest to strzał w dziesiątkę. Wielu osobom polecam te kapsułki i proszę mi wierzyć, że ludzie wracają. Co prawda nie jest to najtańszy preparat, ale mogę z całą pewnością powiedzieć, że są efekty.

Reasumując  w aptece bez recepty możemy polecać:
leki rozkurczowe, błonnik, łagodne środki przeczyszczające, probiotyki i Debutir.

Zespołu jelita drażliwego niestety nie da się wyleczyć. Objawy nawracają, dlatego tak ważna jest dieta.
Da się z tym problemem żyć. Oboje moi rodzice się borykają od kilku lat, ale chcąc nie chcąc dają radę :)
Znalazłam ciekawe informacje u jednego z lekarzy Lubecki.

Jeśli macie pytania, zapraszam.
Zachęcam do zapoznania się z informacjami na temat Kolonoskopii, o której pisałam całkiem niedawno.


Pozdrawiam,
Ania

P.S. Nieświadomi problemu mogą być Pacjenci, bo nie muszą się znać jednostkach chorobowych i objawach im towarzyszących. Natomiast my Farmaceuci jesteśmy od tego by nawet na niewygodne tematy rozmawiać, radzić, a nie bezmyślnie sprzedawać w ogromnych ilościach herbaty przeczyszczające.


Źródła:
Choroby wewnętrzne A.Szczeklik
http://www.lubecki.pl/schorzenia/13,zespol_jelita_drazliwego_ibs.html
http://www.sanprobi-ibs.pl/