Ogólne zasady przyjmowania leków

Na prośbę Ani kilka słów o tym jak poprawnie zażywać leki. Podstawowe postaci leków na pewno każdy zna: tabletka, kapsułka, drażetka, pastylka, czopek doodbytniczy oraz globulka dopochwowa.
Wśród tabletek można wyróżnić kilka rodzajów ze względu na różnorodność zastosowanych substancji powlekających, dodatkowo modyfikuje się powłoczkę/otoczkę tak by substancja lecznicza była uwalniana w odpowiednich odstępach czasowych, przez odpowiednio długi czas i takie rodzaje tabletek noszą nazwę tabletek o modyfikowanym uwalnianiu. W związku z tym, że informacje z zakresu technologii postaci leku, czyli technologii wytwarzania są dość obszerne, pozwalam sobie na zastosowanie uproszczeń, które z mojego punktu widzenia są wystarczające dla Pacjenta i skupię się faktycznie na tym jak poprawnie zażywać lekarstwa.
Mini słowniczek:
tabletka drażowana (drażetka) - tabletka powleczona otoczką cukrową
Moje pierwsze skojarzenie z drażetką to Lentilki, pamiętacie o nich? :D
pastylka - tabletka do ssania przypominająca cukierki, np. landrynki

Rozmiar tabletek/kapsułek
Wiele osób ma kłopot z połknięciem dużych tabletek czy kapsułek. Wcale się nie dziwię, bo Ja sama mam kłopot z nieco dłuższą niż standardowa tabletka, a żeby było ciekawiej to ostatnio zakrztusiłam się tabletką, która jakby to napisać, nie dość, że była podłużna to miała dość wyraźnie zaznaczone brzegi. Najlepiej byłoby podać przykład, był to TRI-MAG B6 Olimpu,a wcześniej ze względu na podłużny kształt - Maglek Lekamu.
Pierwsze skojarzenie jakie przychodzi mi do głowy związane z trudnością połknięcia leku ze względu na wielkość to kapsułki, a raczej "kapsuły" z lecytyną i zdecydowana większość z kwasami omega-3. Są dość sporych rozmiarów, stąd jedyna rada dla Pacjentów, to wybór postaci płynnych. W przypadku kwasów omega - tran lub olej lniany,a lecytyny - Vita Buerlecithin.
Z kolei pierwsza myśl związana z dużą "tabletą", bo tabletkami raczej trudno je nazwać, przywołuje grupę antybiotyków, a dokładniej antybiotyki m.in. Duomox (Amoksycylina) i Clindamycin MIP (klindamycina).
W przypadku klindamycyny można poprosić lekarza, aby przepisał wam ten antybiotyk w postaci kapsułek Dalacin C jeśli połknięcie tabletki stanowi kłopot, natomiast amoksycylina w postaci tabletek do rozpuszczania się znajdzie np. Amoksiklav Quicktab - tabletkę należy rozpuścić w wodzie lub umieścić w jamie ustnej i połknąć po rozpuszczeniu czy Amotaks Dis - tabletki można połykać w całości lub po rozkruszeniu, ssać lub rozpuścić w wodzie i wypić. 
UWAGA! Jeśli macie problem z wielkością tabletki/kapsułki zasygnalizujcie to lekarzowi, możliwe, że będzie mógł/chciał zalecić Wam lek w innej postaci np. płynnej lub w zastrzykach. Innej rady nie mam, bo w aptece nie mamy prawa zamienić postaci leku z tabletki na zawiesinę lub odwrotnie, jedynie gdy Pacjent chce zapłacić 100%, ale trochę szkoda pieniędzy moim zdaniem.
UWAGA! Nie będzie to odkrywcze, lecz jeśli trzeba i nie da się bezpośrednio, to może przemycić tabletkę w kawałku kiełbasy czy chociażby np. w puree ziemniaczanym lub jakimkolwiek daniu, o ile można lek z posiłkiem przyjmować.

Leki dojelitowe
Leków dojelitowych absolutnie nie wolno we własnym zakresie dzielić, tzn. tabletek NIE WOLNO ciąć, kapsułek NIE WOLNO otwierać i połykać zawartości. Słowo dojelitowy oznacza, że lek,a dokładnie "otoczka", w której zamknięty jest lek, jest odporna na działanie kwaśnego środowiska żołądka i rozpuści się dopiero w zasadowym środowisku jelita. W otoczkach rozpuszczających się dopiero w jelitach "zamyka" się substancje lecznicze, które A są wrażliwe na działanie kwaśnego soku żołądkowego i uległy by rozkładowi=lek nie zadziała, B substancja lecznicza działa drażniąco na błonę śluzową żołądka=bóle, nadżerki, wrzody. Najprostszy przykład B to leki Polocard, Acard zalecane w prewencji zakrzepów/zatorów (np. zawału), zawierające kwas acetylosalicylowy (ASA), który drażni śluzówkę żołądka, a że trzeba zażywać codziennie to o dolegliwości bólowe nie byłoby trudno, a druga sprawa osoby chorujące na wrzody żołądka i/lub dwunastnicy nie mogłyby ich stosować. Dlatego ASA zamyka się w otoczce dojelitowej, która przemyka niepostrzeżenie przez żołądek.
Wiecie już co może się stać jeśli lek dojelitowy zostanie wcześniej "uszkodzony", czyli niewłaściwie zażyty.

Leki o zmodyfikowanym/przedłużonym uwalnianiu
Leki o zmienionym uwalnianiu (na opakowaniach można spotkać określenia np.: CR, SR, MR, XR, chrono, continus, prolongatum, retard, long) zazwyczaj mają postać wypukłych tabletek, okrągłych lub podłużnych, nie ma znaczenia. Na pewno nie będą posiadały kreski ("rowka") dzielącego ją na połowy, aby nie można było ich przepołowić.
Jedynym jak dotąd mi znanym wyjątkiem od tej reguły jest Diaprel MR, lek stosowany w cukrzycy. Otoczka leku jest tak skonstruowana, że można lek dzielić na połowy. Jednak NIE WOLNO tabletki rozgryzać ani żuć. Bardzo ważne w przypadku leków o modyfikowanym uwalnianiu jest częstość podań w ciągu dnia, leki takie zazwyczaj przyjmuje się rzadziej niż te o standardowym uwalnianiu.
DLATEGO bardzo ważne jest czytanie ulotek leków, ale niekoniecznie skupianie się tylko na punkcie działania niepożądane, lecz na punkcie jak stosować lek.
Jeśli lek można dzielić na końcu ulotki zazwyczaj umieszczona jest informacja, że na tabletce znajduje się linia podziału.

Czym popijać leki
W przypadku każdego leku najbezpieczniej jest popijać przegotowaną, letnią/chłodną wodą. Nie zawsze nada się mineralna, bo jeśli jest wysokozmineralizowana, to jony np. wapnia mogą wiązać cząsteczki leku i zakłócać jego wchłanianie. Często przy grupie antybiotyków z grupy tetracyklin spotkacie się z zaleceniem zachowania odstępu ze spożywaniem nabiału, właśnie ze względu na zawarty w nim wapń.
Soki owocowe, a wybitnie sok grejpfruitowy mogą wpływać na enzymy, które odpowiadają za przekształcanie leków w organizmie ludzkim do postaci, które odpowiadają za działanie lecznicze. I może to przejawiać się w zbyt szybkim zadziałaniu lub zbyt wolnym zadziałaniu leku. Ani jedna, ani druga sytuacja nie zawsze jest pożądana ze względu na oczekiwany efekt. W ogólnych zaleceniach sokom owocowym mówimy dziękuje.
Wyjątek! Sok pomarańczowy tak, np. u osób starszych przy zbyt niskim pH  w żołądku, by polepszyć wchłanianie leków o charakterze słabych kwasów, np. preparatów żelaza lub leków przeciwgrzybiczych.
Zdarza się, że lek zaleca się popijać mlekiem, np. indometacyna, niektóre witaminy lub probiotyki dla dzieci. Podobnie niektóre witaminy czy probiotyki dla dzieci można podawać z herbatą, ale np. haloperidol może się wytrącać w herbacie. Najlepiej zawsze zapoznać się z ulotką danego produktu.

Czas podania
Z punktu widzenia skuteczności leczenia bardzo istotny jest czas przyjmowania antybiotyków. Najczęściej podaje się je 3 x na dobę=co 8h, 2 x na dobę=co 12h lub 1x na dobę przez 3 dni, a więc przez 3 dni o tej samej porze. Ważne jest ścisłe przestrzeganie czasu, bo w czasie pomiędzy dawkami antybiotyk utrzymuje swoje działanie bakteriostatyczne lub bakteriobójcze, jesli wydłużymy sobie ten czas, a co gorsza weźmiemy 1 dnia, 2 nie i przypomni nam się na 3 dzień albo po 3 dniach czujemy się lepiej to przerywamy leczenie a pozostałą część tabletek antybiotyku siup do szafki na "czarną godzinę", to pracujemy w ten sposób na rozwój oporności bakterii, co oznacza, że następnym razem jeśli będziemy przyjmować ten sam antybiotyk może nam w ogóle nie pomóc. Zatem kurację antybiotykiem zawsze prowadzimy do końca, czyli do połknięcia ostatniej tabletki! To jest złota zasada antybiotykoterapii.
Leki stosowane w nadciśnieniu, a w szczególności leki moczopędne przyjmujemy rano, codziennie o tej samej porze. We wszystkich schorzeniach przewlekłych leki stosuje się o tych samych porach dnia, codziennie. Informacje odnośnie stosowania leków zależnie od pory dnia nadają się na temat kolejnego wpisu, stad nie będę go tym razem rozwijać.

Gorąco nakłaniam do czytania ulotek, ponieważ zawierają one informacje o tym również czy lek przyjmować na czczo, przed/po/w trakcie posiłku czy nie ma to znaczenia. Niestety Ja sama przyznaję się,że pamiętam stosowanie w odniesieniu do części leków (leków jest tak wiele i ciągle dochodzą nowe), nie ma jednej reguły, stąd zapoznanie się z ulotką jest bardzo ważne.

Mam nadzieję, że co nieco się rozjaśniło

P.S. W odrębnych postach będę się starała zwrócić uwagę na pewne grupy preparatów, które wymagają szczególnej uwagi, by terapia nimi była faktycznie skuteczna.